चालू घडामोडी सराव पेपर 07-March 2021

गुलमर्ग (जम्मू व काश्मीर) येथे 26 फेब्रुवारी ते 2 मार्च या कालावधीत ‘खेलो इंडिया हिवाळी खेळ’ची दुसरी आवृत्ती आयोजित करण्यात आली होती. स्पर्धांमध्ये जम्मू व काश्मीर केंद्रशासित प्रदेशाच्या खेळाडूंनी सर्वाधिक पदके जिंकून स्पर्धेत प्रथम क्रमांक पटकावला.

गृहनिर्माण व शहरी कार्य मंत्रालयाकडून ’राहणीमान सुलभता निर्देशांक (ईज ऑफ लिव्हिंग इंडेक्स – EoLI 2020)’ आणि ‘स्थानिक स्वराज्य संस्था कामगिरी निर्देशांक (म्युनिसिपल परफॉरमेन्स इंडेक्स – MPI 2020)’ याच्या अंतिम मानांकनांची घोषणा करण्यात आली आहे.
राहणीमान सुलभता निर्देशांक (EoLI) 2020

“दशलक्षाहून अधिक लोकसंख्या” गटात प्रथम क्रमांक – बंगळुरू (त्यापाठोपाठ पुणे, अहमदाबाद, चेन्नई, सूरत, नवी मुंबई, कोयंबतूर, वडोदरा, इंदूर आणि बृहन्मुंबई).
“दशलक्षाहून कमी लोकसंख्या” गटात प्रथम क्रमांक – शिमला (त्यापाठोपाठ भुवनेश्वर, सिल्वासा, काकीनाडा, सालेम, वेल्लोर, गांधीनगर, गुरुग्राम, दावणगिरी आणि तिरुचिराप्पल्ली).

भारतीय राष्ट्रीय देयके महामंडळ (NPCI) या संस्थेने ‘रुपे सॉफ्टपॉस’ (‘RuPay SoftPoS’) नामक उपाययोजनेच्या प्रस्तुतीसाठी SBI पेमेंट्स कंपनीसह भागीदारी केली; या प्रणालीमध्ये किरकोळ विक्रेत्यांसाठी NFC सक्षम स्मार्टफोनला मेर्चंट पॉईंट ऑफ सेल (PoS) टर्मिनलमध्ये बदलण्याची क्षमता आहे.<

ब्रिटनमधील क्वाकलरी सायमंड्स (QS) या संस्थेकडून ‘QS वर्ल्ड यूनिवर्सिटी रँकिंग 2021’ ही नवीन जागतिक क्रमवारी जाहीर करण्यात आली आहे. QS वर्ल्ड रँकिंगच्या विषयनिहाय श्रेणीमध्ये अभियांत्रिकी विषयात, अमेरिकेची मॅसेच्युसेट्स इंस्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (MIT) ही जगातली सर्वोत्कृष्ट संस्था ठरली आहे. मुंबईच्या भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (IIT) याने 49 व्या क्रमांकासह संपूर्ण देशात अव्वल स्थान पटकावले आहे.
जगभरातील 100 उच्च स्थानावरील संस्थांमध्ये 12 भारतीय संस्थांचा समावेश आहे. या संस्था पुढीलप्रमाणे आहेत – IIT मुंबई, IIT मद्रास, IIT खरगपूर, IISc बंगळुरू, IIT गुवाहाटी, IIM बंगळुरू, IIM अहमदाबाद, जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ (JNU), अन्ना विद्यापीठ, दिल्ली विद्यापीठ व ओ.पी. जिंदाल विद्यापीठ.

गृहनिर्माण व शहरी कार्य मंत्रालयाकडून ’राहणीमान सुलभता निर्देशांक (ईज ऑफ लिव्हिंग इंडेक्स – EoLI 2020)’ आणि ‘स्थानिक स्वराज्य संस्था कामगिरी निर्देशांक (म्युनिसिपल परफॉरमेन्स इंडेक्स – MPI 2020)’ याच्या अंतिम मानांकनांची घोषणा करण्यात आली आहे.
स्थानिक स्वराज्य संस्था कामगिरी निर्देशांक (MPI) 2020

“दशलक्षाहून अधिक लोकसंख्या” गटात सर्वोत्तम महापालिका म्हणून प्रथम क्रमांक – इंदूर (त्यापाठोपाठ सूरत आणि भोपाळ).
“दशलक्षाहून कमी लोकसंख्या” गटात प्रथम क्रमांक – नवी दिल्ली (त्यापाठोपाठ तिरुपती व गांधीनगर).

ओडिशा राज्यात ‘सिमिलिपल जीवावरण अभयारण्य’ आहे. अभयारण्याला 1956 साली औपचारिकपणे व्याघ्र प्रकल्प म्हणून घोषित करण्यात आले आणि 1973 साली ‘प्रोजेक्ट टायगर’ अंतर्गत आणला गेला होता. जून 1994 मध्ये त्याला जीवावरण अभयारण्य (बायोस्फीअर रिझर्व्ह) म्हणून घोषित केले.

संरक्षण संशोधन व विकास संस्था (DRDO) याने 05 मार्च 2021 रोजी ओडीशामध्ये सॉलिड फ्युएल डक्टेड रॅमजेट (SFDR) तंत्रज्ञानावर आधारित उड्डाण प्रदर्शन यशस्वीपणे पार पाडले

2 मार्च ते 4 मार्च 2021 या कालावधीत झालेल्या ‘मेरीटाइम इंडिया समिट 2021’ या परिषदेदरम्यान, 4 मार्च 2021 रोजी भारताने “चाबहार दिवस” साजरा केला. याप्रसंगी एका आभासी कार्यक्रमात रशिया, अफगाणिस्तान, कझाकस्तान, आर्मेनिया, इराण आणि उझबेकिस्तानचे मंत्री उपस्थित होते.

ऑस्ट्रेलियाच्या पर्यावरण संरक्षकांनी सिडनी शहरापासून 391 कि.मी. दूर असलेल्या प्राणीसंग्रहालयात 2022 सालापर्यंत जगातील पहिले ‘प्लॅटिपस’ (एक प्राणी प्रजाती) अभयारण्य उभारण्याची योजना आखली आहे.

संयुक्त राष्ट्रसंघ पर्यावरण कार्यक्रम (UNEP) या संस्थेने “फूड वेस्ट इंडेक्स रिपोर्ट, 2021” या शीर्षकाचा एक अहवाल प्रकाशित केला. अहवालानुसार, वर्ष 2019 मध्ये जगभरात अंदाजे 931 दशलक्ष टन (61 टक्के घरगुती, 26 टक्के अन्न सेवा क्षेत्र, 13 टक्के किरकोळ क्षेत्रात) अन्न वाया गेले होते