राज्यशास्त्र सराव पेपर 157

शुन्य प्रहर’ हा कार्यकारी मंडळावर नियंत्रण ठेवण्याचा संसदीय कामकाजातील भाग हा—— येतो.

‘अल्प कालीन चर्चा’ उपस्थित करण्यासाठी ——-यांना सुचना (Notice) द्यावी लागते.

लोकसभेचा सदस्य प्रतिदिनी तारांकित व अतारांकित अशा दोन्ही ——-पेक्षा जास्त प्रश्न विचारु शकत नाही.

भारत सरकारचे कामकाज अधिक सोईस्कररित्या चालावे म्हणुन राष्ट्रपतींना ——– करण्याचा अधिकार आहे.
(खालीलपैकी योग्य निवडा)

सेक्शन —— अन्वये संसदेच्या दोन्ही सदनांसमोर ‘वार्षिक वित्तीय पत्रक’ (Annual Financial Statement) ठेवले जाते.

भारतीय संसदेच्या दोन्ही सदनाची संयुक्त बैठक कोणत्या संदर्भात होते ?

अविश्वास ठरावाबाबत खालील विधाने लक्षात घ्या. संसदेचे संयुक्त अधिवेशन कोण बोलावतो ?

खालीलपैकी संसदेची सर्वात मोठी समिती कोणती ?

भारतीय संसदेचे किती गृह आहेत ?

भारतीय संसदेचे ‘प्रतिनिधी गृह’ कोणते आहे ?

नदीच्या पाण्याशी निगडित आंतरराज्यीय तंट्याचा निवाडा व्हावा यासाठी योग्य ती तरतूद करण्याचा संविधानिक अधिकार कोणास आहे ?

विभागीय परिषदेचे अध्यक्ष पुढीलपैकी कोण असतात ?

राज्यसूचीमध्ये कोणत्या विषयाचा समावेश होतो ?
अ) सायबर लॉ
ब) भूमी
क) पोलिस
ड) वन

88 वी घटनादुरुस्ती 2003 नुसार घटनेत नवीन कलम – 268 (अ) समविष्ट करण्यात आले. हे कलम खालीलपैकी ..कोणत्या कराशी संबंधित आहे.

कर वगळता केंद्राच्या महसूलाच्या उत्पन्नाचे प्रमुख स्त्रोत खालीलपैकी कोणते आहे ?
अ) मत्स्योद्योग
ब) बँक व्यवसाय
क) सिंचन
ड) प्रक्षेपण

खालील विधाने लक्षात घ्या.
अ) केंद्राच्या मालमत्तांना राज्याच्या किंवा नगरपलिका, जिल्हा मंडळे, पंचायती या प्राधिकरणांच्या सर्व करांतून सूट असते.
ब) केंद्र सरकारने स्थापन केलेले निगम व कंपनी या स्वतंत्र कायदेशीर संस्था असल्यामुळे यांनासुद्धा राज्य करांतून स्थानिक करांतून सूट मिळते.

खालील विधानांचा विचार करा.
अ) केंद्र सरकारने 1966 मध्ये मोरारजी देसाई यांच्या अध्यक्षतेखाली प्रशासकीय सुधारणा आयोगाची स्थापना केली.
ब) या आयोगाने के. हनुमंतय्या यांच्या नेतृत्वाखाली केंद – राज्य संबंधातील विविध मुद्यांचे सखोल परिक्षण करण्यासाठी एक अभ्यासगट स्थापन केला.
वरीलपैकी असत्य असलेले विधान कोणते ?

केंद्राच्या अधिकार क्षेत्रात फक्त संरक्षण, परराष्ट्र व्यवहार, चलन, संचालन आणि समन्वय हे विषय असावेत अशी सूचना खालीलपैकी कोणी केली आहे ?

राजीव लोगोवाल करार कोणत्या नदी जलविवादाशी संबंधित आहे?

कावेरी नदी विवादात कोणते राज्य / केंद्रशासित प्रदेश संलग्न आहेत ?
अ) केरळ
क) तामिळनाडू आणि पुदुच्चेरी
ब) कर्नाटक

भारतीय केंद्रीय कार्यकारी मंडळाच्या अध्यक्ष कोण असतो ?

भारतीय संविधानानुसार भारतीय सैन्याच्या तिन्ही दलाचा प्रमुख कोण असतो ?

भारताचा राष्ट्रपती होण्यासाठी वयाची पात्रता काय आहे ?

एक व्यक्ती राष्ट्रपती पदासाठी जास्तीत जास्त किती वेळा निर्वाचित होऊ शकते ?

राष्ट्रपती पदासाठी अधिकतम / कमाल वयोमर्यादा किती आहे ?

राष्ट्रपती पदाची निवडणूक कोणाद्वारे संचालित केली जाते ?

राष्ट्रपतीच्या निवडीसाठी कोणती निवड पद्धती वापरली जाते ?

राष्ट्रपतीच्या निवडीसाठी प्रस्तावक व अनुमोदकाची कमीत कमी संख्या किती असावी ?

राष्ट्रपतीच्या निवडीसाठी चे वाद कोण सोडवतो ?

कोणत्या कलमानुसार राष्ट्रपती आपल्या पदग्रहणाच्या तारखेपासुन 5 वर्षाच्या कार्यकालासाठी आपल्या पदावर राहु शकतो ?

पंतप्रधान हा –

केंद्रीय मंत्रीमंडळाचा प्रमुख कोण असतो?

कोणत्या कलमानुसार राष्ट्रपती पंतप्रधानाची नियुक्ती करतो असे वर्णित आहे ?

पंतप्रधान पदाच्या उमेदवारांसाठी किमान वयोमर्यादा किती वर्ष आहे ?

निती आयोगाचे पदसिद्ध अध्यक्ष कोण असतो ?

उपपंतप्रधान पद हे कोणत्या पदाच्या समान दर्जाचे असते ?

खालीलपैकी कोणता पंतप्रधान लगातार दोनदा पंतप्रधान पदी निवडले गेलेले नव्हते ?

मनमोहनसिंग पंतप्रधानपद ग्रहण करण्याच्या वेळी कोण विधानसभा सदस्य होते ?

खालीलपैकी कोणी दोनदा हंगामी पंतप्रधान पद स्विकारले होते ?

प्रथम गैर काँग्रेसी पंतप्रधान कोण होते ?

सर्वाधिक कार्यकाळासाठी लोकसभा अध्यक्ष हे पद कोणी भुषवले ?

लोकसभेचे पहिले उपाध्यक्ष कोण होते?

भारत सरकारचा प्रथम विधी अधिकारी कोण आहे?

भारताच्या महान्यायवादी ची नियुक्ती कोण करते ?

भारत सरकारचा मुख्य कायदेविषयक सल्लागार –

संसदेच्या कोणत्याही सभागृहाच्या कामकाजात सभागृहाचा सदस्य नसुन सुद्धा कोण भाग घेते ?

महान्यायवादीला प्रतिमाह किती रुपये वेतन मिळते ?

संविधानाच्या कोणत्या कलमा अंतर्गत राष्ट्रपती महान्यायवादी ची नियुक्ती करत असतो ?

महान्यायवादीचा कार्यकाल किती असतो ?

भारतामध्ये नवीन संसदीय समिती प्रणालीची सुरुवात कधीपासून झाली.