MPSC Combined Paper 49 (100 Marks)

खालीलपैकी कुठल्या गुणधर्माला ‘समघटना’ (Isomerism) असे म्हणतात.
अ) संयुगाचे गुणधर्म समान असतात.
ब) रचना (Structure ) सूत्रे भिन्न असतात.
क) त्यांना ‘समघटक संयुगे’ म्हणतात.

जोड्या लावा.
‘अ गट’ धातू (अपरूपे) ‘ब गट’ सूत्र
अ) मॅलाकाईट CU₂S
ब) क्युप्राईट Cufes₂
क) कॉपर पायराईट्स Cu₂0
ड) कॉपर ग्लान्स CuCo₂ Cu(OH)₂

खालील कुठल्या जोडप्याच्या दुसऱ्या अपत्याला रक्ताचा दोष असण्याची शक्यता आहे

पेनिसिलीन हे अॅण्टीबायोटिक (Antibiotic) औषध खालीलपैकी कुठल्या रोगाविरोधी वापरतात.

…….. हा सर्वांत पहिल्या शोधल्या गेलेल्या वनस्पतीमधील संप्रेरक (Hormone) होय. आणि …… हे संप्रेरक (Harmone) वनस्पतीच्या खोडाची वाढ घडवून आणते.

…… हा RNA चा प्रकार अमिनो आम्लाचे ( Amino Acid) वहन करतो व……. हा सर्व RNA पैकी ७0 ते ८०% प्रमाणात असतो.

सर्वात प्रथम अपृष्ठवंशीय प्राणी झाले व त्यानंतर पृष्ठवंशीय प्राणी उत्क्रांत झाले असे मानले जाते. खालीलपैकी पृष्ठवंशीय प्राण्याच्या उत्क्रांतीचा योग्य क्रम लावा.

पृथ्वीवरील पहिला प्रकाशसंश्लेषीत सजीव कोणता

खालील किरणे त्यांच्या तरंगलांबी च्या (wavelength) चढत्या क्रमाने लावा.
अ) जांभळा रंग
ब) अतिनिल लहरी
क) अवरक्त लहरी
ड) रेडियो लहरी

गांडूळ प्राण्याबद्दल खालीलपैकी बरोबर विधाने ओळखा
अ) त्याच्या हृदयाला ८ कप्पे असतात.
ब) मोलुस्का संघात येतो
क) हा प्राणी उभयलिंगी असतो

एक वस्तू निर्वात पोकळीतून गुरूत्वाकर्षण क्रियेअंतर्गत मुक्तपणे खाली पडते आहे. अशा प्रकारच्या क्रियेमध्ये खालीलपैकी कोणत्या बाबी स्थिर राहतील ?

पाण्यात तिरपी ठेवलेली काठी पाण्याच्या पृष्ठभागापासून वाकडी दिसते हे प्रकाशाच्या ………..चे उदाहरण आहे.

३०⁰ च्या कोनामध्ये दोन आरशे ठेवले असता त्या आरशांमध्ये किती प्रतिमा दिसतील?

२०(2) ओहम रोध असलेल्या विद्युत परिपथातुन 0.५ ( Ampere) अॅम्पियर विद्युतधारा वाहण्यासाठी त्या परिपथातील वाहकाच्या दोन टोकात …………. विभवांतर असते?

प्लाझमोडियम या आदिजीवामुळे खालील कुठली अलैंगिक प्रजननाची पद्धत दिसून येते.

खालील विधाने पहा.
अ) मोसमी वने सह्याद्रीच्या पूर्व भागात आढळतात.
ब) मोसमी वनांतील वृक्षांची उंची २५ ते ४० मीटर असते.
क) शिसव, आंबा, पळस, तेंदू इ. वृक्ष प्रामुख्याने मोसमी वनांत आढळतात.

सुप्रसिद्ध ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान चंद्रपूर जिल्हयातील कोणत्या तालुक्यात आहे

अ) राज्यातील ६० टक्के कापसाचे क्षेत्र विदर्भात आहे.
ब) नागपूर येथे केंद्रीय कापूस संशोधन केंद्र आहे.

महाराष्ट्रात गोड्या पाण्यात कोणते मासे आढळतात.
अ) मरळ ब) रोहा क) कर्ली ड) वाम इ) सुरमई

महाराष्ट्रातील कोणत्या शहराला ‘भारताचे कॉटनोपॉलिस’ म्हटले जाते ?

मुंबई-नाशिक लोहमार्ग………घाटातून गेला आहे.

योग्य जोड्या लावा.
‘अ’ गट (कृषी विद्यापीठे) ‘ब’ गट (स्थापना वर्षे)
अ) महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी १) १८ मे, १९७२
ब) डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, २) १८ मे, १९७२
अकोला
क) डॉ. बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठ, ३) १ जून, १९६८
दापोली
ड) वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, ४) २० ऑक्टोबर, १९६९
परभणी

महाराष्ट्रातील पहिले पक्षी अभयारण्य कोणते?

विभागनिहाय विचार करता राज्यात कोणत्या विभागात सर्वाधिक विहिरी आहेत.

चुकीचे विधान निवडा.

अ) बंगालच्या उपसागरात बॅरन बेटावर मृत ज्वालामुखी आहे.
ब) बंगालच्या उपसागरात नारकोंडम बेटावर निद्रिस्त ज्वालामुखी आहे.

……पूर्व घाटातील सर्वोच्च शिखर आहे.

अ) साबरमती नदी राजस्थानमध्ये उदयपूर जिल्ह्यात अरवली पर्वतात उगम पावते.
ब) मही नदी मध्यप्रदेश राज्यात शहाडोल जिल्ह्यात अमरकंटक डोंगरात उगम पावते.

भारताचा पर्जन्यमानावर पुढील घटकांचा परिणाम झालेला दिसून येतो.

खालील वाक्ये वाचून योग्य पर्याय निवडा.
अ) एल-निनो म्हणजे ‘बाल ख्रिस्त’ होय.
ब) एल्-निनो म्हणजे फक्त उष्ण विषुववृत्तीय प्रवाहाचा विस्तार होय.
क) एल्-निनो मुळे पॅसिफिक महासागराच्या किनाऱ्यावर कमी वायू दाबाचा प्रदेश निर्माण होतो.
ड) एल्-निनो म्हणजे डिसेंबरमधील नाताळच्या काळात दिसणारा प्रवाह होय.

भारतातील पहिली स्त्री संघटना १९१० ला अलाहाबाद येथे खालीलपैकी कोणी स्थापन केली.

ताराबाई शिंदे यांना स्त्री-पुरूष तुलना हे पुस्तक लिहण्यामागची प्रेरणा कोणती ठरली ?

हिंदू कोड बिलाला विरोध करणारे खालील पैकी नेते ओळखा?
अ) सरदार पटेल ब) डॉ. राजेंद्रप्रसाद क) पं. नेहरू ड) हंसा मेहता

देविदास कांबळे मराठवाड्यातील परभणी जिल्ह्यातील पाथरी या गावचे हे कोणत्या समाजाचे महत्त्वाचे पुढारी होते.

खालील योग्य विधाने निवडा.
अ) महात्मा फुलेंच्या ‘सार्वजनिक सत्यधर्म’ यात त्यांनी अमेरिकन व फ्रेंच राज्यक्रांतीची तत्त्वे- भारतीय समाजरचनेच्या संदर्भात मांडली.
ब) 1857 चे यूद्ध फसले त्यांना आनंद झाला.

खतफोडीचे बंड खालीलपैकी कोणत्या जिल्ह्यात झाले.
अ)पुणे ब)मुंबई क)नगर ड)नाशिक

विष्णुशास्त्री चिपळूणकरांनी ‘शूद्रजगदगुरु’ व ‘शूद्रधर्म संस्थापक’ अशा पदव्या कोणाला दिल्या.

अ) अस्पृश्य वस्तीत शिवण कामाचे वर्ग चालवणे
ब) प्रबोधनासाठी व्याख्याने, किर्तने आयोजित करणे
क) आजारी लोकांची सेवा करणे.
ड) शिवणकाम, पुस्तक बांधणी व काथ्याच्या कामाचे व्यवसाय शिक्षण वर्ग सुरू केले.
वरील कार्य कोणत्या संस्थेशी निगडीत आहे.

महात्मा गांधींशी संबंधीत स्थळे-
अ) कीर्ती मंदिर, पोरबंदर
ब) फिनिक्स आश्रम व टॉलस्टॉय फार्म, द.आफ्रिका
क) मणीभवन (मुंबई)
ड) साबरमती आश्रम
ई) मदुराई (तामिळनाडू) फ) नौखाली (बांगलादेश)
वरील कोणती ठिकाणे महात्मा गांधींशी संबंधित आहे, योग्य पर्याय निवडा.

डॉ. बाबासाहेब खालीलपैकी कोणाला गुरु मानत
अ) गौतम बुद्ध ब) महात्मा फुले
क) संत कबीर ड) संत तुकाराम महाराज

विकसनशील राष्ट्रांसाठी जागतिकीकरणाचे अंतिम उद्दिष्ट वैश्विक ग्रामाची निर्मीती करणे असून त्यासाठी …. ची नितांत आवश्यकता आहे.

१९४४ च्या ब्रेटनवूड (U.S.A.) परिषदेत आंतरराष्ट्रीय संबंध हाताळण्याठी कोण-कोणत्या मुद्यांचा विचार केला गेला.
अ) विनिमय दराचे स्थैर्य निर्माण करणे.
ब) विकासासाठी भांडवलाची उपलब्धता करणे.
क) वस्तू व्यापारातील अडथळ्यांसाठी उपाययोजना करणे.

आर्थिक सत्तेचे विकेंद्रीकरण न होता आर्थिक व सांपत्तीक विषमता कमी करण्याचा प्रयत्न कोणत्या प्रकारच्या अर्थव्यवस्थेत केला जातो.

अयोग्य विधाने ओळखा.
अ) भूमी, श्रम, भांडवल व उद्योजकता हे चार उत्पन्नाचे घटक आहेत.
ब) राष्ट्रीय उत्पन्न मोजमापामध्ये घटक व गैरघटक उत्पन्नाचा विचार केला जातो.
क) देशाचा ‘नागरिक’ असणारा एखादा व्यक्ती त्या देशाचा ‘निवासी’ असतोच असे नाही.

योग्य जोडी ओळखा.
(अर्थतज्ञ) (राष्ट्रीय उत्पन्न (कोटी रू.)
अ) फिंडले शिरॉस – ३९०
ब) विल्यम डिग्बी – ३४०
क) व्ही.व्ही.आर.व्ही. राव – २३०१
ड) आर. सी. देसाई – २८०९

खालीलपैकी कोणत्या सेवांचा समावेश सेवा क्षेत्रात होत नाही.
अ) साठवणूक ब) वैयक्तिक सेवा
क) संरक्षण ड) सामुदायिक सेवा इ) व्यवसाय सेवा

अयोग्य विधाने ओळखा.
अ) चालू किंमतीला मोजलेल्या GDP ला ‘वास्तविक GDP’ म्हणतात.
ब) स्थिर किंमतीला मोजलेल्या GDP ला ‘मौद्रिक GDP’ म्हणतात.
क) वास्तविक GDP मोजण्यासाठी आधारभूत वर्ष व स्थिर किंमतीची संकल्पना वापरतात.

योग्य ओळखा.
अ) बेरोजगार प्रमाण = (बेरोजगार ÷ एकूण लोकसंख्या) x १०००
ब) बेरोजगार दर = (बेरोजगार ÷ श्रम शक्ती ) x १०००
क) कामगार लोकसंख्या प्रमाण = कामगार ÷ एकूण लोकसंख्या X १०००

अः तज्ञ गट बः अहवाल वर्ष
अ) अलग कार्यगट १) २०१४
ब) लकडावाला तज्ञगट २) १९७१
क) निलकंठ रथ ३) २०१३
ड) रंगराजन पॅनेल ४) १९७९
५) १९९३

सर्वाधिक लोकसंख्या असणाऱ्या शहरांमध्ये (भारतातील) बृहन्मुंबई हे प्रथम क्रमांकावर असून दुसरा क्रमांक कोणत्या शहराचा आहे.

माहितीवरून ओळख पटवा.
अ) १९५६ च्या कंपनी कायद्याअंतर्गत एक सार्वजनिक मर्या. कंपनी म्हणून स्थापना
ब) भारत सरकारच्या संपूर्ण मालकीची संस्था
क) मुख्यालय कोलकाता

खालीलपैकी २०१८-१९ मध्ये भारताने निर्यात केलेल्या वैयक्तिक वस्तुमध्ये दुसऱ्या क्रमांकाची वस्तू कोणती?

RBI चे पर्यवेक्षणात्मक कार्य कोणते ?
अ) बँकांना परवाना देणे ब) बँकांची तपासणी
क) पतनियंत्रण ड) वित्तीय पर्यवेक्षण मंडळ

योग्य विधाने निवडा.
अ) संख्यात्मक साधने पतचलनाचे आकारमान ठरवतात.
ब) गुणात्मक साधने ही पतचलनाची दिशा ठरवतात.

वस्तू व सेवांच्या मागणीत वाढ घडवून आणणारे घटक कोणते ?
अ) स्वस्त पैशाचे धोरण
ब) प्रत्यक्ष करांमधील घट
क) लोकसंख्येतील प्रचंड वाढ
ड) तुटीचा अर्थभरणा
इ) अंतर्गत कर्जाची परतफेड

जर १0A२ चा अर्थ ५, १०B२ चा अर्थ १२, १०C२ चा अर्थ ८ आणि १oD२ चा अर्थ २०
असेल तर २४A६D४B९C८ = ?

एका भिंतीवरील लावलेल्या घडाळपात ४ वाजून १६ मिनिटे आणि ३२ सेकंद झालेत, घडयाळाच्या समोरील बाजुच्या भिंतीवर आरसा आहे ज्यातून घडयाळ स्पष्ट दिसते तर आरशातील घडाळयात किती वेळ झाला असेल.

खालील ठोकळ्यांचा अभ्यास करा व R च्या विरूध्द येणारे अक्षर ओळखा.
diagram, diagram, diagram, diagram

संबंधावरून शृंखला पूर्ण करा.
२, ३, ९, ४०.५, _____

जर १० फेब्रुवारी, २००३ ला सोमवार असेल तर १७ जुलै, २००३ ला कोणता वार येईल ?

A महिला तर B पुरूष आहे, B चे वडिल C चे सासरे आहेत आणि C चे वडिल A चे सासरे आहेत तर B, A चा कोण ?

जर एका संख्येत २४ जोडल्याने ६०% वृध्दी होते तर त्याच संख्येचे ७५% किती होईल ?

∛(27)⁴ = ?

मोठयातली मोठी संख्या शोधा जिने २५, ४५ आणि ६१ ला भाग दिल्यानंतर प्रत्येक भागाकारात ५ बाकी उरते ?

जर एक व्यक्ती त्याच्या उत्पन्नाच्या ४५% मनोरंजनावर, १५% कपडयांवर आणि २०% अन्य खर्च करतो. जर त्याच्याकडे ७ रूपये शिल्लक असतील तर त्याचे एकूण उत्पन्न किती असेल ?

खाली दोन कथन आणि दोन निष्कर्ष दिले आहेत त्यातील कथन सत्य मानून त्याखालील तर्कसंगत येणारी निष्कर्ष निवडा.
कथन : सर्व पुरुष साथी आहेत.
: काही साथी पुरुष नाहीत.
निष्कर्ष (अ) काही पुरुष साथी नाहीत
(ब) काही पुरूष पुरुष नाहीत

प्रश्न आकृती
diagram, diagram, diagram, diagram,

मोहिन, मोहिनीपेक्षा ३ वर्षांनी लहान आहे, दोन वर्षानंतर स्यांच्या वयाचे प्रमाण ५ : ६ होईल तर मोहिनचे आजचे वय काय असेल ?

पाण्याच्या एका टाकीला तीन तोट्या लावलेल्या आहेत. पहिल्या व दुस-या तोटीने ती टाकी अनुक्रमे 4 व तासात भरते. परंतू तिस-या टाकीने ती 8 तासात रिकामी होते जर तीनही तोट्या एकाच वेळी सुरू केल्या तर ती टाकी किती वेळात भरेल?

प्रीतीचा मुलगा प्रविण आहे, राम हा प्रीतीचा भाऊ आहे. निताला एक मुलगी आहे तिचे नाव रिमा आहे निता ही रामची बहीण आहे तर प्रवीणचे रीमाशी नाते काय?

किरणोत्सारी समस्थानिके – रोगनिदान उपचार संदर्भात योग्य विधान पर्याय निवडा?

क्रांतिक उर्जा म्हणजे ……….?

जोड्या जुळवा.
वनप्रकार वृक्ष
(अ) सदाहरित 1) शेवरी
(ब) निमसदाहरित 2) बोर
(क) पानझडी 3) तोल्यताड
(ड) झुडुप व काटेरी 4) पळस

जागतिक बँडमिंटन चंम्पियनशिप २०१९ साली पार पडली त्याबाबत काय खरे नाही.

२०१९ मध्ये झालेल्या लष्कर सरावासंबंधी जोडया लावा.
अ गट (सराव) ब गट (कोणामध्ये)
१. अल नगाह – ३ अ. भारत – रशिया
२. सिम्बेक्स – १९ ब. भारत ओमान
३. हँड इन हँड क. भारत – चीन
४. इंद्र २०१९ महा ड. भारत – सिंगापूर

कुसुम (KUSUM ) योजनेचा उद्देश :

अनुराधा पाटील यांना २०१९ चा कोणता पुरस्कार मिळाला.

Economic Intelligence Unit (EIU) ने सप्टेंबर, २०१९ मध्ये जगातील वास्तव्यास सर्वांत योग्य शहरांचा निर्देशांक जाहिर केला असून त्यानुसार जगातील पहिली पाच शहरे कोणती ?

२०२१-२०३० हे दशक संयुक्त राष्ट्रसंघाद्वारे (UNO) काय म्हणून घोषित केले.

सप्टेंबर, २०१९ पासून महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाचे (MPSC) अध्यक्ष कोण आहेत ?

मोटार वाहन ( दुरुस्ती) अधिनियम २०१९ नुसार विनाहेल्मेट दुचाकी चालविल्यानंतर दंडाची तरतूद काय आहे ?

डिसेंबर, २०१९ मध्ये इस्त्रोने RISAT 2B-RI या भारतीय उपग्रहासोबत अन्य देशांच्या आणखी नऊ उपग्रहांचे प्रक्षेपण केले तर ते देश कोणते ?

आंतरराष्ट्रीय खगोलशास्त्र संघाने एका लघुग्रहाला भारतीय शास्त्रीय गायक पंडित जसराज यांचे नाव दिले आहे. त्यांच्याबाबत काय खरे नाही.
अ) हा सन्मान मिळवणारे ते पहिले भारतीय ठरले आहेत.
ब) त्यांचा जन्म २८ जानेवारी, १९३० रोजी झाला.
क) त्यांना १९७५ साली पद्मश्री पुरस्कार मिळाला.
ड) जेंव्हा ते ४ वर्षांचे होते तेंव्हा त्यांचे वडील मरण पावले.

खालीलपैकी कोणते भारताचे राष्ट्रपती आहेत. ज्यांना भारतरत्न पुरस्कार मिळाला नाही.

अ) आंतरराष्ट्रीय अन्न व कृषी संघटनेद्वारे (FAO) २००६ पासून जागतिक भूक निर्देशांक प्रकाशित केला जातो.
ब) हा निर्देशाक काढताना चार घटकांचा विचार करतात.
क) ११७ देशांमध्ये भारताचा १०२ वा क्रमांक आहे.
ड) भारताचा भूक निर्देशांक ३०.३% इतका आहे.
वरील विधानांपैकी योग्य विधानांची निवड करा.

कोणालाही आर्थिक अडचण न होता सर्वांना चांगल्या दर्जाची आराग्य सेवा उपलब्ध व्हावी या हेतूने कोणती योजना कार्यरत आहे ?

खालील विधाने कोणत्या संस्थेसंदर्भात आहेत.
अ) या संस्थेने ‘बॉटम-अप’ अप्रोच चा अवलंब केला.
ब) संस्थेची स्थापना १ जानेवारी, २०१५ ला झाली.
क) केंद्रीय मंत्रीमंडळाच्या प्रस्तावाने स्थापना/निर्माण.
ड) केंद्र सरकारचा ‘विचार गट’ (Think Tank ) म्हणून प्रसिध्द

घटनेतील कलम २१ अंतर्गत येणाऱ्या हक्कांमध्ये खालीलपैकी कोणत्या हक्काचा समावेश होतो.
अ) सन्मानाने जगण्याचा हक्क ब) आरोग्याचा हक्क
क) नि:शुल्क कायदेशीर मदतीचा हक्क ड) माहितीचा हक्क

भारतामध्ये कायदा करण्याच्या प्रक्रियेत________चा सहभाग असतो.

सर्वोच्च न्यायालयाच्या प्रारंभिक अधिकार क्षेत्रात खालील पर्यावापैकी कोणते खटले येत नाहीत.

सरनाम्याचे महत्त्व सांगताना यांनी म्हंटले की, सरनामा हा आपल्या सार्वभौम लोकशाही प्रजासत्ताकाची कुंडली (Horoscope) आहे.

राष्ट्रीयदृष्टवा महात्वाची स्मारके व ऐतिहासिक महत्वाची ठिकाणे व वस्तू यांचे संरक्षण संदर्भात तरतूद घटनेच्या कोणत्या कलमांतर्गत आहे.

भारतीय संघराज्याला ‘संघराज्यसदृश्य संघराज्य’ Quasifederation म्हणतात कारण

केंद्र-राज्य संबंध संदर्भात घटनेतील कोणत्या भागात तरतुद आहे.
अ) भाग – ११ ब) भाग १२
क) भाग -१० ड) भाग – १३

खालील पर्यायापैकी कोणत्या पर्यायातील व्यक्ती पूर्वी मुख्यमंत्री होत्या व नंतर पंतप्रधान पदावर गेल्या.
अ) एच.डी. देवेगौडा
क) मोरारजी देसाई
ब) नरेंद्र मोदी
ड) चरणसिंग
इ) पी.व्ही. नरसिंहराव
ई) व्ही.पी. सिंग

कलम ७५ मधील मंत्र्यांच्या तरतुदींमध्ये पंतप्रधानासहित मंत्रिमंडळातील सदस्यांची संख्या लोकसभेच्या एकूण सदस्यसंख्येच्या — असणार नाही.

खालील पर्यायावरून ‘वित्त विधेयके’ नसणारा पर्याय निवडा.

खालीलपैकी कोणत्या समितीमधील सर्वच सदस्य हे लोकसभेतील सदस्यांपैकीच असतात.

कोणत्या घटनादरूस्ती अधिनियमान्वये दोन किंवा अधिक राज्यांना एकच व्यक्ती राज्यपाल म्हणून नियुक्त करता येतो.

मुख्यमंत्र्यांची कर्तव्ये कोणत्या कलमांतर्गत सांगीतली आहेत.