महाभरती सराव प्रश्नसंच 232

कोणत्या समित्यांमध्ये डॉ.बी.आर.आंबेडकर यांनी सदस्य म्हणून कार्य केले. ? अ) मूलभूत अधिकार समिति ब) अल्पसंख्यांक उपसमिती क)सल्लागार समिति ड) राज्ये समिति पर्यायी उत्तरे:

भारतीय राज्यघटना, कायदा आणि न्याय मंत्रालयाशी संबंधित…….. कडून प्रकाशित केली जाते.

नागरिकत्व, निवडणुका, तात्पुरती संसद या संदर्भातील राज्यघटनेतील तरतुदी ……….. पासून लागू करण्यात आल्या.

1976 च्या 42 व्या घटनादुरूस्तीने प्रस्ताविकेत कोणत्या नवीन शब्दांचा समावेश केला आहे. ? अ) सार्वभौम आणि समजावदी ब) समाजवादी आणि धर्मनिरपेक्ष क) श्रद्धा, उपासना आणि व्यक्तींची प्रतिष्ठा ड) एकता आणि एकात्मता वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहेत ?

भारताच्या राज्यघटनेच्या उद्देशपत्रिकेवर ……… प्रभाव दिसतो. अ)कॅनडाची राज्यघटना ब)जपानची राज्यघटना क) इंग्लंडची राज्यघटना ड) अमेरिकेची राज्यघटना पर्यायी उत्तरे :

भारतातील राज्यघटनेच्या नवनिर्मिती क्षमतेचेपुरावे म्हणून पुढे केलेल्या खालील तरतुदींचा विचार करा. अ) प्रबळ केंद्र आणि केंद्र आणि घटकराज्ये यात अधिकार वाटणी. ब) एकात्म न्यायसंस्था. क) अखिल भारतीय प्रशासकीय सेवा. ड) एकेरी नागरिकत्व. वरील विधानपैकी कोणते विधाने बरोबर आहेत ?

भारतीय संघराज्याचे वर्णन आणि लेखक यांची जुळणी करा. अ) संघराज्याची दुय्यम वैशिष्ट्ये असलेले एकात्म राज्य i) सर आयव्हर जेनिंग्ज ब) पुर्णपणे संघराज्यही नाही पुर्णपणे एकात्म राज्यही नाही परंतु दोन्हींचा संयोग असलेले ii) ग्रँनव्हीले ऑस्टीन क) प्रबळ केंद्रीयकरणी प्रवृत्ती असलेले संघराज्य iii) दुर्गा दास बसू ड) एकात्म किंवा अदभूत प्रकारचे संमिश्र राज्य iv) के.सी.व्हीअर पर्यायी उत्तरे :

योग्य जोड्या जुळवा. अ)मूलभूत अधिकार i)जर्मनीचे वायमर संविधान ब)नीती निर्देशक तत्त्वे ii)कॅनडाचे संविधान क)केंद्र सरकारला उर्वरित अधिकार iii)आयरीश संविधान ड)आणीबाणी 4)अमेरिकेचे संविधान

खालीलपैकी कोणत्या कायद्यानुसार कलकत्ता येथे सर्वोच्च न्यायालयाची स्थापना करण्यात आली. तसेच भारतात केंद्रीय प्रशासन व्यवस्थेची पायाभरणी झाली ?

खालील विधाने विचारात घ्या: अ)1935 च्या कायधद्यान्ववे उर्वरित अधिकार हे भारताच्या गव्हर्नर जनरलकडे होते. ब)अमेरिकेत उर्वरित अधिकार हे राज्यांकडे देण्यात आले आहेत. क)कॅनेडामध्ये उर्वरित अधिकार हे प्रांतांना देण्यात आले आहेत.वरीलपैकी कोणते विधाने बरोबर आहेत ?

गव्हर्नमेंट ऑफ इंडिया अॅक्ट-1935 मधील खालील तरतूद विचारात घ्या. अ) या कायद्याने केवळ मुस्लिमांसाठीच नव्हे तर शीख, भारतीय ख्रिश्चन आणि अँग्लो-इंडिया यांच्यासाठीही स्वतंत्र प्रतिनिधित्व प्रदान केले. ब)शेषाधिकार हे केंद्र शाशनाकडे सोपविले होते. क) या कायद्याने विधिमंडळाला जबाबदार असलेला ना कोणी सल्लागार अथवा ना कोणती मंत्री परिषद नियुक्त केली गेली.

भारतातील संविधान सभेतील मूलभूत हक्कांच्या उपसमितीचे अध्यक्ष कोण होते ?

जर संसदेने केलेला एखादा कायदा घटनेच्या तत्वांच्या विरोधी असेल तर असा कायदा या नावाने ओळखला जातो.

खालील विधाने विचारात घ्या: अ) अध्यक्षीय पद्धतीमध्ये अध्यक्ष हा विधिमंडळास जबाबदार असतो. ब) संसदीय पद्धतीत राज्याचा प्रमुख हा राजा देखील असू शकतो. क) अध्यक्षीय पद्धतीत अध्यक्ष हा शसास प्रमुख आहे. ड)भारतातील संसदीय पद्धतीत राष्ट्रपती हा वास्तविक शासन प्रमुख आहे. पर्यायी उत्तरे :

जर लोकशाहीचे मूल्यमापन केले तर खालील विधान लोकशाही व्यवस्थेला अनुसरून नाही कोणते ते ओळखा :अ) मुक्त आणि निपक्षपाती निवडणुका ब) व्यक्तीची प्रतिष्ठा क) अल्पसंख्यांकांचे शासन ड)कायद्यासमोर समानता पर्यायी उत्तरे.

स्वातंत्र्यपूर्वक काळात राज्यकर्त्यांची भारत लोकशाहीसाठी अपात्र असल्याचे संगितले होते कारण : विधान i) : भारतीय समाज समतेवर आधारलेल्या नव्हता. -विधान ii) : परंपरेच्या दृष्टीने भारत हा लोकशाही देश नव्हता. -विधान iii) जातीव्यवस्थेने भारतीय समाज जीवन खंडिता झाले होते. पर्यायी उत्तरे :

उद्देशापत्रिकेत बहाल केलेल्या ‘स्वातंत्र्यांचा’ बरोबर क्रम आहे

1976 च्या 42 व्या घटनादुरूस्तीने प्रस्ताविकेत कोणत्या नवीन शब्दांचा समावेश केला आहे. ? अ) सार्वभौम आणि समजावदी ब) समाजवादी आणि धर्मनिरपेक्ष क) श्रद्धा, उपासना आणि व्यक्तींची प्रतिष्ठा ड) एकता आणि एकात्मता वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहेत ?

भारताच्या राज्यघटनेच्या उद्देशपत्रिकेवर ……… प्रभाव दिसतो. अ)कॅनडाची राज्यघटना ब)जपानची राज्यघटना क) इंग्लंडची राज्यघटना ड) अमेरिकेची राज्यघटना पर्यायी उत्तरे :

भारतातील संसदीय शासनपध्दती संदर्भात खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे ? अ) राष्ट्रपति हा संसदेचा अविभाज्य अंग आहे. ब) तो पंतप्रधान आणि त्याच्या सल्ल्याने इतर मंत्र्यांची नियुक्ती करतो. क) राष्ट्रपतींची मर्जी असेपर्यंत मंत्री आपल्या पदावर राहू शकतात. ड) मंत्रिमंडळ राष्ट्रपतींना व्यक्तिगतरीत्या जबाबदार असते. पर्यायी उत्तरे:

भारतीय संविधान वैशिष्ट्ये आणि त्यांच्या स्त्रोतांच्या योग्य जोड्या लावा. यादी क्र.1) विशिष्ट्ये अ)एकेरी नागरिकत्व ब) मूलभूत हक्क क)स्वातंत्र, समता,बंधुता ड) उर्वरित अधिकार. -यादी क्र. 2) i)ब्रिटिश राज्यघटना ii)फ्रांस राज्यघटना iii) कॅनेडियन राज्यघटना iv) अमेरिकेची राज्यघटना

राज्यघटना तयार करण्याव्यतिरिक्त घटना समितीने पार पाडलेल्या अन्य कार्याबबात खालील विधाने विचारात घ्या. अ) मे 1949 मध्ये भारताच्या राष्ट्रकुलच्या सदस्यत्वास मान्यता दिली. ब)22 जुलै 1947 रोजी राष्ट्रध्वज स्वीकारला. क)24 जानेवारी 1950 रोजी राष्ट्रगीताचा स्वीकार केला. ड)26 जानेवारी 1950 रोजी डॉ.राजेंद्र प्रसाद यांची भारताचे पहिले राष्ट्रपति म्हणून निवड केली. प्रयायी उत्तरे

जोड्या जुळवा. अ)डॉ.सच्चिदानंद सिन्हा i)उद्दिष्टांचा ठराव ब)डॉ.राजेंद्र प्रसाद ii)घटना परिषदेचे संविधानिक सल्लागार क)बी.एन.राव iii)घटना परिषदेचे कायमस्वरूपी अध्यक्ष. ड)पं.जवाहरलाल नेहरू iv) पहिल्या घटना परिषदेचे तात्पुरते अध्यक्ष