दादाभाई नौरोजी (1825-1917) यांच्या बद्दल संपूर्ण माहिती
जन्म: ४ सप्टेंबर १८२५ मृत्यू: ३० जून १९१७
दादाभाई नौरोजी Dadabhai Naoroji यांना भारताचा ‘ग्रँड ओल्ड मॅन’ Grand Old Man म्हटले जाते. स्वातंत्र्यलढ्याचा पाया रचणाऱ्या आर्किटेक्ट म्हणून पाहिले जाणारे दादाभाई एक महान स्वातंत्र्यसेनानी होते.
दादाभाई नौरोजी (1825-1917) यांच्या बद्दल संपूर्ण माहिती
नाव: दादाभाई नौरोजी
वडील: नौरोजी पलंजी दोर्दी
आई: मानेकाबाई
पत्नी: गुलाबाई
जन्म स्थान: मुंबई भारत
जन्म: ४ सप्टेंबर १८२५
मृत्यू: ३० जून १९१७
- मुंबईच्या नेटिव्ह एज्युकेशन सोसायटी संस्थेच्या शाळेत शिक्षण पूर्ण.
- यानंतर, दादाभाईंनी मुंबईच्या ‘एल्फिन्स्टन संस्थेमधून’ साहित्याचा अभ्यास केला, जिथे त्यांनी जगातील साहित्य वाचले.
- दादाभाई गणित व इंग्रजीत चांगले होते.
- वयाच्या 15 व्या वर्षी दादाभाईंना क्लेअरने शिष्यवृत्ती दिली.
- शिक्षण पूर्ण झाल्यावर मुंबईतील एल्फिन्स्टन कॉलेजमध्ये गणिताचे प्राध्यापक म्हणून काम केले. त्या कॉलेजमधले पहिले भारतीय प्राध्यापक.
- दादाभाई पारशी पुरोहित कुटुंबातील होते, त्यांनी 1 ऑगस्ट 1851 रोजी ‘राह्नूमाई मजदसानी सभा’ स्थापन केली होती.
- पारशी धर्मतील लोकांना एकत्रित करण्याचा त्यांचा हेतू होता.
- हि सोसायटी अजूनही मुंबईत चालू आहे.
- १८४८ दादोबा पांडुरंग, भाऊदाजी लाड यांच्या मदतीने ज्ञान प्रसारक सभा ही संस्था स्थापन केली. मुंबईत या सभेने पहिली मुलींची शाळा सुरु केली.
- १८५१ रास्त गोफ्तार हे साप्ताहिक लोकांमध्ये सामाजिक व राजकीय जागृती घडून आणण्यासाठी सुरु केले.
- १८५२ नाना शंकर शेठ व भाऊ दाजी लाड यांच्या सहकार्याने बॉम्बे असोसिएशनच्या राजकीय संघटनेची स्थापना.
- १८५२ मुंबई बॉम्बे असोसिएशनची स्थापना.
- १८५५ इंग्लडमध्ये ईस्ट इंडिया असोसिएशनच्या मार्फत भारतीय जनतेचे प्रश्न ब्रिटीश सरकारकडून निदर्शनास आणुन देण्याचे कार्य केले.
- १८६५ लंडन येथे लंडन इंडिया सोसायटीची स्थापना.
- १८६६ भारतीय जनतेचे प्रश्न इंग्लडच्या पार्लमेंट मध्ये मांडता यावे यासाठी ईस्ट इंडिया असोसिएशनची स्थापना.
- १८६६ इंग्लडमध्ये ईस्ट इंडिया सोसायटीची स्थापना.
- १८६७ भारताच्या राष्ट्रीय उत्पन्नाचा अंदाज लावण्याचा पहिला प्रयत्न केला.
- १८७३ ब्रिटीश पार्लमेंटच्या समिती समोर भारताच्या आर्थिक स्थितीबद्दल साक्ष दिली. त्याच वेळी लुटीचा सिद्धांत निःसारण सिद्धांत (Drain theory) मांडला.
- १८७५-१८८३ मुंबई महानगरपालिकेचे सदस्य.
- १८८३ लाहोर व १९०६ कलकत्ता येथे झालेल्या काँग्रेसच्या अधिवेशनाचे अध्यक्ष.
- १८८५ मुंबई प्रांतिक कायदेमंडळाचे सदस्य म्हणून नियुक्ती.
- १८८५-१९०५ मवाळ मनवादी कालखंडातील काँग्रेसचे नेतृत्व केले.
- १८८५, १८९३, १९०६ या ३ वेळा राष्ट्रीय काँग्रेसचे अध्यक्ष.
- १८८६ कलकत्त्यातील काँग्रेसच्या दुसऱ्या अधिवेशनाचे ते पहिले पारशी अध्यक्ष.
- १८९२ इंग्लडच्या हुजुर पक्ष्यामार्फत फिन्सबरी मतदार संघातून निवडून आले. हाऊस ऑफ कॉमन्स वर निवडून जाणारे पहिले भारतीय.
- १८९७ वेल्बी कमिशनपुढे साक्ष
- १९०२ हाऊस ऑफ कॉमन्सचे सदस्य इंग्लडच्या फिन्सबरी मतदार संघातून निवड. ब्रिटिश संसदेचे ते पहिले हिंदी सदस्य बनले. रॉयल कमिशनचे पहिले भारतीय सदस्यही तेच.
- १९०६ कलकत्ता येथील अधिवेशनाच्या अध्यक्षीय पदावरून बोलतांना त्यांनी स्वराज्य हे राष्ट्रीय काँग्रेसचे ध्येय आहे. हे जाहिर केले. स्वदेशी स्वराज्य राष्ट्रीय शिक्षण व बहिष्कार चतुःसुत्रीचा ठराव पास केला.
- पॉवर्टी अँड अन ब्रिटीश रूल इन इंडिया या त्यांच्या ग्रंथार त्यांनी सिद्ध केले की, भारतीय जनतेच्या दारिद्र्यास ब्रिटीश शासनच जबाबदार आहे. याच पुस्तकात मांडलेल्या सिद्धांतापैकी लुटिचा सिद्धांत महत्त्वाचा माणला जातो.
- राजकीय व सामाजिक कार्यातील संस्था ज्ञान प्रसारक सभा बॉम्बे असोसिएशन स्टुडंट लिटररी अँड सायंटिफिक सोसायटी, पार्शी जिम खाणा कावसनी इन्स्टीट्यूट अल्बट म्युझिअम इ. संस्थामध्ये प्रमुख सहभाग.
- न्या. रानडे यांनी भारतीय राजकारणातील अद्विदल व्यक्ती त्यांचे अशा शब्दात वर्णन केले.
- दादाभाई नौरोजी हे उदार मतवादाचे पुरस्कर्ते होते.
- भारताचे ‘पितामह’ म्हणून नौरोजी यांना ओळखले जाते.
- भारतीय अर्थशास्त्राचे जनक म्हणून ओळखले जाते.
आणखी पेपर सोडवा!!!
✔ तुमचा एक ‘Share’ व ‘Like’ तुमच्या मित्रांना नोकरीची संधी देऊ शकतो !
-
आज प्रकाशित झालेल्या नोकरीच्या नवीन जाहिराती पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
-
ताज्या मराठी बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा
-
ताज्या हिन्दी बातम्या वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा
-
फक्त पोलीस भरती उपयुक्त माहिती वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा
-
आरोग्या संबंधी लेख वाचण्यासाठी येथे क्लिक करा
Free Current Affairs Test, mpscexams,
Table of Contents
